પાઠ –1
આપણો સાંસ્કૃતિક વારસો
v વિશ્વમાં એશિયા ખંડ વિસ્તાર અને જનસંખ્યા બંનેની ર્દષ્ટિએ સૌથી મોટો ખંડ છે.
v એશિયા ખંડમાં ભારત વિસ્તાર અને વસ્તીમાં મોટો દેશ છે.
v ભારતની ધરતી સુજલામ અને સુફલામ છે.
v સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ ના લોકોથી આજ દીન સુધીના લોકોએ ભારતને પોતાની બુધ્ઘિશક્તિ, આવડત અને કૌશલ્યો દ્વારા સમૃદ્ઘ બનાવ્યું છે.
v ભારતની સંસ્કૃતિના ઘડતરમાં કોનેકોને ફાળો આપ્યો છે?
v ભારતની સંસ્કૃતિના ઘડતરમાં અસંખ્ય ઋષિમુનિઓ, સંતો, વિદુષિઓ, ઇતિહાસવિદો, વિદ્વાનો, વૈજ્ઞાનિકો, સંશોધકો, કલાકારો, કારીગરો વગેરેએ સંસ્કૃતિના ઘડતરમાં ફાળો આપ્યો છે.
v માનવસમાજ અને પ્રાણીસમાજ વચ્ચે પાયાનો તફાવત ક્યો છે?
v સંકૃતિ અને સભ્યતાનો છે.
સંસ્કૃતિનો અર્થ
v માનવ મનનું ખેડાણ
v ગુફા થી ઘર સુધીની માનવ વિકાસની યાત્રા.
v સંસ્કૃતિ એટલે કોઇ પણ પ્રજાસમૂહની આગવિ જીવનશૈલી છે.
v સંસ્કૃતિમાં વિચારો, બુદ્ઘિ, કલા-કૌશલ્ય અને સંસ્કારિતાના મૂલ્યો નો સમાવેશ થાય છે.
v ઇતિહાસવિદો અને વિચારકોના મતે
v સંસ્કૃતિની ઉષા ભારતમાં પ્રગટી હતી.
v ભારતિય સંસ્કૃતિ ઉપયોગીતાના સંદર્ભવાળી અને વ્યવસ્થિ અને આયોજનપૂર્વકની હતી.
v ભારતિય સંસ્કૃતિ સત, ચિત અને આનંદ ની અનુભૂતિનું સામર્થ્ય ધરાવતી હતી.
v ભારતીય સંકૃતિનું મુખ્ય ધ્યેય
v ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ છે.
ભારતિય સંસ્કૃતિના વિશિષ્ટ લક્ષણો
v અનેક વિચાર ધારાનું સંગમર્તીથ
v બીજી સંસ્કૃતિના સારા પાસાઓનો સ્વીકાર
v પોતાની સંસ્કૃતિના ફેલાવા માટે કોઇ પણ પ્રજા પર આક્રમણ ર્ક્યું નથી.
v (1) પ્રાચીનતા અને સાતત્ય
v (2) વિવિધતામા એકતા
v (3) સહિષ્ણુતા
v (4) આધ્યાતમિકતા અને ભૌતિક વાદનો સંગમ
હસમુખપટેલ
સામાજિક 